Over het hoofd gezien

Zorgen voor de geest in coronatijd

De pandemie is van grote invloed op onze mentale gezondheid. Wat betekent dat voor hulpverleners en cliënten in de Geestelijke Gezondheidszorg? Verhalen over slagkracht, wanhoop, angst en veerkracht, vastgelegd in foto’s en webdocumentaires, brengen een wereld in beeld die tijdens de coronacrisis over het hoofd is gezien.

webdoc

Soumaya speelt coronawoede weg

object

De vuylbrief, een bewijs van ziekte

Replica Vuylbrief, 1662. Origineel: Noord-Hollands Archief.

Testen, testen, testen wordt gezien als het ultieme middel om het coronavirus te bestrijden. Nieuw is het idee van testen en afzonderen echter niet. Mensen die in de 14e eeuw verdacht werden van lepra moesten zich al laten ‘schouwen’. Was de ‘test’ positief dan kreeg de persoon in kwestie een leprozenklepper en een certificaat; de ‘vuylbrief’. Deze brief gaf toegang tot een plekje in de lokale leprozerie en gaf de leproos het recht om te bedelen. In 1413 kreeg Haarlem het monopolie op de lepraschouw. Wie ‘schoon’ werd bevonden, kreeg een schoonbrief mee. Een soort vrijbrief, vergelijkbaar met het toekomstige vaccinatiepaspoort, die het mogelijk maakte het gewone leven weer op te pakken.

Interview

'Meedoen is essentieel om mentaal gezond te blijven'

Julliëtte van Eerd (GGz Breburg)

post

Stuur een kaartje naar Jos!

webdoc

Corona maakte van Jos een gesloten persoon

Interview

'Opgeven hoort niet bij mij'

Ton Dhondt (GGZ-Friesland)

longread

Kim werd in de coronaperiode uit huis geplaatst

object

Dolhuys, quarantaine avant la lettre

Replica 'Het Leproos-, Pest- en Dolhuis in Haarlem', F. A. Milatz, ca 1800. Collectie Noord-Hollands Archief.

Het Museum van de Geest | Dolhuys is gevestigd in het voormalige pest-, dol- en leprooshuis van Haarlem. Hier leefden leprozen, melaatsen, gekken en onaangepasten geïsoleerd van de samenleving. Lepra werd bijvoorbeeld al vanaf de klassieke oudheid geassocieerd met zonde. De manier waarop de ziekte zich uiterlijk manifesteerde, met striemen in het gezicht, vingers en tenen die afstierven en de schorre stem, werd gezien als de somatische uitwerking van een psychische predispositie tot zondig gedrag. Hoe het voelt om buiten de maatschappij geplaatst te worden als je ‘besmet’ bent of ‘verdacht’ wordt van ziekte kunnen we ons door de coronapandemie beter dan ooit voorstellen. Voor mensen met psychische problemen kan quarantaine zelfs traumatisch zijn.

your story

Begeleid wonen in coronatijd

Saar

your story

Zo ziet Electro Convulsie Therapie eruit

Floor

longread

Voor Neswa is corona één grote angstaanval

fotoserie

Rust

"Het maken van deze fotoserie gaf mij (letterlijk) rust en een dagbesteding. Die combinatie werkt soms beter dan medicijnen." - Neswa

Interview

'Corona geeft ons een boost naar de toekomst'

Elsbeth de Ruijter (GGZ-Noord-Holland-Noord)

object

De klepper, social distancing 500 jaar geleden

Klepper, 1794, bruikleen Frans Hals Museum.

Een stip op de grond, een afstandssensor of een slimme app die ervoor zorgt dat je anderhalve meter afstand houdt. Social distancing vergt een flinke gedragsverandering. Om te zorgen dat de omgeving op afstand bleef, droegen leprozen een halve eeuw geleden een klepper. Lepraverdachten die bij een keuring ‘vuil’ waren bevonden, moesten ze zo snel mogelijk terugreizen naar de stad van herkomst om daar in een leprozerie te gaan wonen. Om aan de buitenwereld kenbaar te maken dat ze besmet waren, kregen ze een klepper mee met daarop het wapen van de stad waar deze was uitgegeven. Als de leproos voortaan de stad inging om te bedelen, was hij verplicht om te klepperen zodat iedereen wist dat hij eraan kwam.

Interview

'Met vuilniszakken en ducttape hebben we beschermende kleding gemaakt'

Godfried Barnasconi (Cordaan)

webdoc

Michel ‘woont’ al een jaar in een coronahotel

fotoserie

Daklozenhotel

Thuisblijven wanneer je geen huis hebt

Interview

‘Ik ben geschrokken hoe diep corona ingrijpt op het geluk van kwetsbare mensen’

Dick Veluwenkamp (Arkin)

object

Beeld Johannes van Duuren, een ode aan de verpleging

Beeld Johannes van Duuren, 1948, collectie Museum van de Geest.

De coronacrisis maakt ons meer dan ooit bewust van het vitale belang van de zorgsector voor de samenleving en de economie. Dit beeld van Han Richters uit 1948 staat symbool voor de zorg voor en verpleging van de hulpbehoevende medemens. Het werd ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van psychiatrische inrichting Meerenberg, een provinciaal ziekenhuis nabij Santpoort, aangeboden door het personeel en de patiënten. Het gedenkteken is een ode aan al diegenen die bij de verpleging van geesteszieken door diezelfde geest van ‘menschlievendheid en gevoel van menschenwaarde’ worden geleid.

your story

Kunstwerk: Corona Dagboek

Yair Aa

your story

Zorgen voor je geest en zorgen over een geest

Michiel Geurtse

object

Ibibio-masker, houd je aan de regels!

Collectie Museum van de Geest. 20e eeuw.

Hoe zorg je dat mensen zich aan de regels houden? In de coronaperiode krijgen mensen die zich niet aan de coronaregels houden een boete. In de ibibio-cultuur in Nigeria werd dit masker gebruikt om te zorgen dat mensen zich aan de regels hielden. Het werd getoond tijdens ceremonies en wilde zoveel zeggen als: ‘houd je aan de regels, anders kom je er ook zo uit te zien en word je verstoten.’

Interview

'Mentale gezondheid gaat ons allemaal aan'

Wencke de Wildt (GGZ inGeest)

Andere expo's

Deel je verhaal

Deel jouw eigen ervaringen of gedachten tijdens deze ingrijpende pandemie. De verhalen worden altijd anoniem gepubliceerd.

Aan het versturen...

Jouw verhaal is verstuurd.

Dankjewel voor het opsturen van jouw verhaal. We hebben het ontvangen. Sommige van de ingezonden verhalen publiceren we op deze website, die worden onderdeel van de online expositie over zorgen voor de geest in coronatijd.